Дін мен дәстүр: үйлесімділік пе, әлде қарама-қайшылық па?
Қазіргі таңда кейбір діни топтар дәстүрлі салт-жораларға қарсы шығып жатқаны байқалады. Алайда, діни білімі терең теологтар қазақтың салт-дәстүрі мен ислам дінінің арасында тығыз байланыс бар екенін атап өтуде. Алматы қаласының Дін істері басқармасына қарасты "Кеңес беру және оңалту орталығының" теологы Руслан Қайыргелді осы мәселе жөнінде өз пікірін білдірді.
Маманның айтуынша, қазақ халқының көптеген дәстүрлері діни негізге сүйенеді. Ол өз сөзін нақты мысалдармен дәлелдеуге тырысты.
"Мәселен, келіннің сәлем салу дәстүрін алайық. Кейбір діни ағымдар бұған қарсы, өйткені әйел адамның иілуін тек Құдайға ғана жасау керек деп санайды. Алайда, исламдық тұрғыдан қарағанда, бұл дәстүрде еш күнә жоқ. Керісінше, бұл өте сауапты әрі өнегелі іс", - дейді Руслан Қайыргелді.
Теологтың пікірінше, қазақ халқының дәстүрлері көбінесе діни құндылықтарға негізделген. "Обал", "ұят", "ысырап" сияқты ұғымдар біздің дінге деген адалдығымызды көрсетеді.
"Баланың атын қоюдан бастап, қой сою, қалжа беру, ет тарату - бәрі де діни негізге сүйенеді. Кеңес үкіметі кезінде дінді сақтап қалу үшін ата-бабаларымыз осы дәстүрлерді қалыптастырған. Осылайша, халық діннен алыстаған жоқ", - деп түсіндірді теолог.
Руслан Қайыргелді діни сауаттылықты арттыру қажеттігін атап өтті. Ол қазіргі имамдардың білімді екенін және олардың саны артып келе жатқанын айтты. Сонымен қатар, ол халықты дәстүрлерді сақтауға және мешіттегі имамдарды тыңдауға шақырды.
Теолог әрбір өркениет пен ұлттың өзіндік дүниетанымы бар екенін атап өтті. Ғалымдар жер бетінде дінсіз, наным-сенімсіз ел болмағанын анықтаған.
"Әр мұсылман халқының өзіндік ерекшеліктері бар, бірақ олардың діні мен танымдық негізі бір болғандықтан, салт-дәстүрлері ұқсас келеді. Шариғат бұл айырмашылықтарды жоққа шығармайды, керісінше, заман мен мекенге қарай пәтуалардың өзгеруі мүмкін екенін ескертеді", - деді теолог.
Қорытындылай келе, салт-дәстүрді сақтау - ұлттық бірегейлікті нығайтудың маңызды құралы. Ислам діні де ұлттық ерекшеліктерді құрметтеуге шақырады. Қазақ халқы ислам дінін қабылдағаннан бері оның салт-санасы, әдет-ғұрпы, мәдениеті исламмен үйлесім тауып, ұлттық болмыстың ажырамас бөлігіне айналды.